Jesteś w: Motyw Polski i Polaków

Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w „Potopie” Henryka Sienkiewicza


Sienkiewicz sportretował w utworze również szlachtę. W powieści mamy liczne przykłady szlachty zamożnej oraz pojedyncze ubogiej, zaściankowej. Pierwsza grupa jest przedstawiona niejednolicie. Poznajemy między innymi uczestników pospolitego ruszenia pod Ujściem, z których większość przyjeżdża na miejsce spotkania niechętnie, opieszale, martwi się o pozostawione majątki, ponieważ akurat nadchodziła pora żniw. To właśnie uczestnicy pospolitego ruszenia podpisują kapitulację, rezygnując z podjęcia walki. Zależy im jedynie na przysłowiowym „świętym spokoju”. Cieszą się z zaproszenia na wieczorną ucztę do obozu szwedzkiego.Niechętny takiemu postępowaniu pozostaje między innymi Stanisław Skrzetuski, który na wieść o kapitulacji Wielkopolski rwał sobie włosy z głowy. Z drugiej strony podobną niechęć do walki reprezentują niektórzy oficerowie Radziwiłła, którzy po odczytaniu umowy polsko-szwedzkiej nie protestują i pozostają przy zdrajcy. Innym przykładem niegodziwego postępowania zamożnej szlachty, działania na niekorzyść kraju jest postępowanie pułkowników służącym Szwedom podczas oblężenia Jasnej Góry, którzy nie widzą w swej taktyce nic złego (dopiero po jakimś czasie zaczną żałować).

Jeszcze jedną grupą, doprowadzającą do pogorszenia sytuacji kraju byli pyszni i zarozumiali szlachcice, którzy twierdzili, że każdy ma prawo wybierania takiego króla, jakiego chce i przechodzili na stronę Karola Gustawa. Mówili przy tym: „Pana i pod obcym panowaniem znaleźć można”.

Większość powieściowej szlachty to jednak patrioci, walczący z zapałem w obronie króla Jana Kazimierza i Rzeczypospolitej, gotowi poświęcić życie za ojczyznę (Zagłoba, Skrzetuscy, Wołodyjowski, Kmicic).

strona:    1    2    3    4    5  





Motyw - inne artykuły:
Motyw Polski i Polaków

Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w „Potopie” Henryka Sienkiewicza

Koncepcje nowej Polski w „Przedwiośniu” Żeromskiego

Społeczeństwo polskie w „Ludziach bezdomnych” Żeromskiego

Ocena Polaków w „Dziadach” Mickiewicza