Jesteś w: Motyw powstania

Obraz powstania styczniowego w „Nad Niemnem” Orzeszkowej


„Nad Niemnem” w wersji książkowej ukazało się w 25 rocznicę powstania styczniowego. Miało upamiętniać i przypominać społeczeństwu o zrywie niepodległościowym. Pozytywiści, co prawda, odrzucili w swoim programie patriotyzm walki, zastępując go hasłami i ideologią pracy, ale nierzadko zwracali się ku tradycji, by reaktywować i wzmacniać uczucia patriotyczne, bohaterstwo i tożsamość narodową. Z poszanowaniem, godnością i czcią mówili o powstańcach. Kultywowali pamięć o nich, powoływali się na historię i wspólną wiążącą przeszłość, która powinna stanowić priorytet dla przyszłych pokoleń. Na takich założeniach opiera się także „Nad Niemnem”.„Niedużo nas było, może osób kilka, bo inni ludzie na swoich podwórkach zgromadzili się i, tak samo jak my, kupkami stojąc, ku stronie piasków obróceni, stuków i grzmotów słuchali, co tam toczyły się i turkotały (...) Słowik już wtenczas nie śpiewał, tylko gdzieniegdzie podejmowały się znad boru chmury wszelakiego ptastwa i jak zwariowane, z przeraźliwymi krzykami latały nad borem, nad rzeką (...) Nad piaskami zaś ciągle grzmiało a grzmiało, i dopiero przed samym wieczorem grzmoty te zaczęły pomału ustawać, aż i zupełnie ustały, a za to po całym borze poniosły się wielkie ludzkie krzyki i zgiełki.”

W ten sposób Jan relacjonuje Justynie przebieg powstania styczniowego, które swoim zasięgiem objęło korczyńską i bohatyrowicką okolicę. Walczyło w nim wówczas czterdziestu powstańców, a wśród nich ojciec Janka – Jerzy Bohatyrowicz i brat Benedykta Korczyńskiego – Andrzej. Zryw okazał się klęską, rozpoczęły się represje władz carskich wobec jego uczestników, niemniej były i pozytywy tego przełomowego w dziejach wydarzenia. W imię walki o wolność nastąpiło braterstwo klas społecznych. Chłopi mężnie walczyli u boku szlachciców. Jerzy i Andrzej polegli i byli pogrzebani w jednej mogile, która stała się symbolem pojednania, odrodzenia nadziei, obrony ideałów, dla których warto poświęcić życie. Powstanie, mimo że przegrane, stało się symbolem honoru. W sposób pośredni lub bezpośredni zaciążyło na losach wszystkich bohaterów powieści. Każdy z nich musiał ustosunkować się do zrywu niepodległościowego.

strona:    1    2    3  





Motyw - inne artykuły:
Motyw powstania

Sąd nad Polakami. Ocena powstania listopadowego w „Kordianie” Słowackiego

Obraz powstania styczniowego w „Nad Niemnem” Orzeszkowej