Jesteś w: Motyw szlachty

Obraz szlachty polskiej w „Panu Tadeuszu” Mickiewicza


Charakterystyczna w utworze jest szlachta zaściankowa, mieszkająca w Dobrzynie. Dawniej bogaci i zamożni szlachcice, z biegiem lat stracili swój majątek i zubożeli. Osiedli na Litwie około czterysta lat temu, przybywając z Mazowsza. Są bardzo przywiązani do swojej polskości, która odróżnia ich od szlachty litewskiej. Muszą jednak pracować na roli i utrzymywać swój majątek, często przypominając zaciężnego chłopa. Od chłopów odróżnia ich posiadanie herbu, który ma dla nich wartość najwyższą i jest świadectwem ich pochodzenia. Są uosobieniem polskości, patriotyzmu i świadomości narodowej. Głową szlachty zaściankowej i ich przewodnikiem jest stary Maciek Dobrzyński, który jako wytrawny polityk, często kieruje się dobrem narodu.Na kartach występują również szlachcice bez majątku, którzy sprawują urzędy i pozostają na służbie u bogatszych panów. Takim szlachcicem jest Wojski, sprawujący w Soplicowie urząd nadzorcy i będący jednocześnie przyjacielem domu. Podobny status mają Gerwazy i Protazy. Ci szlachcice cieszą się poszanowaniem, wynikającym z ich wiedzy i przywiązania do tradycji.

Bardzo często szlachcic nie ma odpowiedniego wykształcenia, choć i ta sytuacja zaczyna się zmieniać, kiedy młodzież podejmuje nauki w szkołach. Starsi uczyli się zazwyczaj służąc u zamożniejszych szlachciców. Ich poglądy bywają często archaiczne i przybierają formę komicznych wywodów (Wojskiego wykład o astronomii).

Ważnym wyrazem tradycji szlacheckiej jest noszenie staropolskiego stroju i przywiązanie do herbu. Strój służy pokazaniu szlachectwa. Składa się z kontusza, żupana i bogato zdobionego pasa. Herb to jedna z oznak szlachetnego urodzenia i wyraz przynależności do tego stanu. Tradycja i wszystko, co z nią związane, nie uniknęło jednak następstw nowych mód i czasów nawet w tak hermetycznym środowisku, jakim jest Soplicowo. Szlachta coraz częściej odchodzi od polskości i narodowych obyczajów i zaczyna hołdować modzie, przenikającej z wielkiego świata. Wychwalają jej zalety i niejaką wyższość nad rodzimą tradycją. Taki kosmopolityzm prezentuje w utworze Hrabia, który nosi się z angielska i swoją służbę nazywa „dżokejami” oraz Telimena, zachwycona salonowym życiem Petersburga i modą francuską.

strona:    1    2    3    4  





Motyw - inne artykuły:
Motyw szlachty

Obraz szlachty polskiej w „Panu Tadeuszu” Mickiewicza